Windenergie in Velsen

In het Klimaatakkoord staat dat de CO2-uitstoot in 2030 met minstens 49% teruggedrongen moet zijn. Ook moet in 2050 de energievoorziening nagenoeg duurzaam zijn. Die 2 doelen betekenen dat we stap voor stap af moeten van fossiele brandstoffen, zoals gas en kolen. Alle gemeenten hebben de verantwoordelijkheid om hieraan mee te werken, ook wij. Om dit te bereiken hebben we alle duurzame bronnen nodig die tot onze beschikking staan: zon, aardwarmte, water en ook wind. Windenergie op land is volgens het Planbureau voor de Leefomgeving bovendien een van de goedkoopste en meest efficiënte bronnen van duurzame elektriciteit.

De ligging van Velsen is ideaal voor windenergie. Langs de kuststreek waait het gemiddeld harder en vaker dan in andere delen van het land. Dat betekent dat een windturbine die in Velsen staat, meer duurzame energie oplevert dan een windturbine die bijvoorbeeld in het zuidoosten van Nederland staat.

Op zee waait het ook hard en vaak, maar wind op land is veel goedkoper dan wind op zee. En om af te kunnen stappen van fossiele brandstoffen, hebben we én wind op zee, én wind op land nodig.

Er zijn op dit moment 12 windturbines. Drie daarvan vormen samen windpark Reyndersweg en 3 staan op het terrein van Tata Steel: windpark Ferrum. In 2022 worden er nog 6 opgeleverd: windpark Spuisluis. Daarnaast onderzoeken we samen met inwoners, netbeheerders, belangenverenigingen, energiecoöperaties, betrokken organisaties en andere gemeenten in de regio waar nog meer windturbines geplaatst zouden kunnen worden. Hoeveel dat er uiteindelijk worden, is nog niet bekend.

Dát er windenergie nodig is, staat in het nationale Klimaatakkoord. Die verplichting geldt voor het hele land en die opgave kan ook niet door één regio worden gedragen. Ook wij nemen onze verantwoordelijkheid.

Wáár windturbines komen, heeft gemeente Velsen zelf in de hand. We werken daarbij samen met de andere gemeenten in de regio IJmond en Zuid-Kennemerland. Concrete doelen staan in de Regionale Energie Strategie Noord Holland-Zuid

Als regio’s er niet in slagen om hun bijdrage te leveren aan duurzame energieopwekking, dan heeft de Rijksoverheid mogelijkheden om gebieden aan te wijzen. Maar zover wil niemand het laten komen: we willen in Nederland dat de beslissingen over windturbines lokaal worden genomen, zodat omwonenden kunnen meedenken.

De plekken waar windturbines eventueel geplaatst kunnen worden, zijn beperkt. Er moet bijvoorbeeld een minimale afstand zijn tot woningen, bedrijven, waterwegen en snelwegen. Ook kunnen windturbines niet zomaar worden geplaatst in een bijzonder provinciaal landschap of in gebieden met een UNESCO Werelderfgoed-status, zoals de Stelling van Amsterdam. Als u dit allemaal wegstreept, blijven er enkele gebieden over waar windturbines mogelijk zijn.

Dat betekent nog niet dat ze daar ook komen te staan, want de volgende stap is dat we samen met omwonenden en belangengroepen gaan kijken naar eventuele andere bezwaren. Er zijn 4 gebieden in onze gemeente die we op dit moment onderzoeken:

• rondom het terrein van Tata Steel
• langs de A9
• rondom het Noordzeekanaal
• langs de randen van recreatieschap Spaarnwoude.

De gebieden zijn ingetekend op deze kaart van de regio IJmond en Zuid-Kennemerland.

We organiseren bijeenkomsten waar iedereen van harte welkom is om mee te praten en mee te denken over duurzame energie. Bijeenkomsten worden aangekondigd  via Duurzaamvelsen.nl, in de lokale krant en via social media. Als u actief wilt meedenken over windenergie en andere onderwerpen die met de energietransitie te maken hebben, kunt u ook aansluiten bij de klankbordgroep.

Wilt u zich hiervoor aanmelden of een digitale nieuwsbrief ontvangen met informatie over de laatste ontwikkelingen? Stuur dan een berichtje naar duurzaam@velsen.nl onder vermelding van 'Aanmelden klankbordgroep aardgasvrij' of 'Nieuwsbrief RES IJmond' .

Vanzelfsprekend kunt ook altijd contact opnemen met raadsleden, als u uw gedachten wilt delen. Kijk daarvoor op de website van de partij van uw voorkeur.

Opgewekte windenergie komt in het energienetwerk terecht. Er is geen directe koppeling tussen de energiebron en de energiegebruiker. De energie die wordt opgewekt is dus voor algemeen gebruik. Wel is het zo dat de energie zo efficiënt mogelijk over het net wordt verdeeld, dus in algemene zin kunt u zeggen dat lokaal opgewekte energie ook zo lokaal mogelijk wordt gebruikt.

Het is technisch wel mogelijk om windenergie voor een bepaalde grootverbruiker te bestemmen, via een energiehub. Maar dat gebeurt in gemeente Velsen niet. De windmolens op het terrein van Tata Steel leveren bijvoorbeeld energie aan het net, en niet aan het bedrijf zelf. Tata Steel gebruikt voor de eigen energiebehoefte hoogovengas, dat vrijkomt bij de staalproductie.

De plaatsing van windturbines is een lang proces van meerdere jaren. Dat heeft te maken met besluitvorming, inspraak, vergunningen, financiering en bouw. Voor windpark Ferrum bijvoorbeeld begon de eerste fase van de aanvraag in 2016 en was de bouw klaar in het najaar van 2020.

De windparken Ferrum en Reyndersweg bestaan allebei uit 3 windturbines met ieder een vermogen van 2,35 MW. Dat betekent een jaarlijkse energieopbrengst van ongeveer 50 miljoen kWh. Op windpark Spuisluis komen 6 windturbines te staan met ieder een vermogen van 3,45 MW, een jaarlijkse energieopbrengst van 73 tot 79 miljoen kWh.

De opbrengst van Ferrum en Reyndersweg staat gelijk aan het energieverbruik van ongeveer 14.000 huishoudens, die van Spuisluis zelfs aan ongeveer 26.000 huishoudens. Dit zijn bij elkaar net zoveel huishoudens als er in Velsen te vinden zijn. Echter komt de energie eerst in het energienetwerk terecht, waarna het wordt geleverd waar het op dat moment nodig is. Dat kunnen woningen zijn, maar ook andere gebouwen, of ladende elektrische voertuigen bijvoorbeeld.

Omwonenden kunnen vaak een kleine investering doen in windturbines, waarna ze mede-eigenaar zijn. Het voordeel is dat u dan korting krijgt op uw energierekening of meedeelt in de winst. Windturbines leveren een zeker rendement en de investering is dus niet risicovol. Windpark Ferrum wil het mogelijk maken dat bewoners mede-eigenaar worden via energiecoöperaties.  

Steeds meer ziet u ook dat windparkontwikkelaars een fonds oprichten, waarvan de opbrengsten ten goede komen aan de omgeving. Windpark Ferrum heeft bijvoorbeeld een gebiedsfonds opgezet, dat jaarlijks een bedrag uitkeert aan de werkgroep Milieuherstel van de Dorpsraad Wijk aan Zee. Een soortgelijk plan is nu ook in ontwikkeling voor windpark Spuisluis.

Ook voor toekomstige windparken binnen de gemeentegrenzen is het de bedoeling dat er gebiedsfondsen worden opgezet en dat er mogelijkheden zijn om mede-eigenaar te worden. In de Regionale Energie Strategie Noord-Holland Zuid, waar Velsen onder valt, is de ambitie opgenomen dat windturbines voor minstens 50% in handen moeten zijn van omwonenden.

Cluster Velsen bestaat uit 3 elektriciteitscentrales van Vattenfall Nederland. Deze energiecentrales zijn inderdaad bijzonder voor Nederland, omdat hier restgassen van Tata Steel worden hergebruikt. Dit is echter niet duurzaam, zoals wind- of zonne-energie. Bovendien stoot de centrale CO2 uit, in tegenstelling tot windparken.

Elke windmolen in Nederland moet gecertificeerd zijn. Dat waarborgt dat de windmolen uitgebreid gecontroleerd is op tal van risico’s. Veiligheid speelt een belangrijke rol in de gehele ontwikkeling, bouw en beheer van een windmolen. Lees de Risicoanalyses van Windpark Spuisluis.

Omdat enkele omwonenden vragen hadden over het verwaaien van fijnstof vanuit Tata Steel, is hier aanvullend bovenwettelijk onderzoek naar gedaan. Uit dit onderzoek blijkt dat de windturbines niet significant van invloed zijn op de concentraties luchtverontreiniging en dat in geen enkele situatie de grenswaarden worden overschreden. 

Er worden de komende tien jaar enkele grote windparken op zee gebouwd. Al die windparken samen moeten volgens het Klimaatakkoord in 2030 een capaciteit hebben van 11.000 MW. Dat is 40% van het huidige elektriciteitsverbruik in Nederland.

Windenergie op zee gaat dus veel energie leveren, maar het is niet genoeg om heel Nederland van duurzame energie te voorzien. Nog meer windenergie van windparken op zee halen is niet realistisch, want het is kostbaar en ingewikkeld om deze parken te bouwen. Daarom blijven windturbines op land óók nodig.

Bij de zoektocht naar gebieden waar mogelijk windturbines kunnen komen, heeft de regio IJmond en Zuid-Kennemerland er rekening mee gehouden dat overlast door geluid en slagschaduw voorkomen moet worden. Dit is ook vastgelegd in de Regionale Energie Strategie Noord-Holland Zuid, waar Velsen onder valt. Hierin staat dat windmolens op minimaal 600 meter afstand van woningen moeten staan, tenzij er expliciete steun van omwonenden is voor een kleinere afstand.

Ook met horizonvervuiling wordt zoveel mogelijk rekening gehouden, door goed na te denken over de zichtlijn waarop windturbines komen te staan. De toekomstige windturbines van Spuisluis staan bijvoorbeeld op één lijn met de windturbines van Reyndersweg.

Of u windturbines ervaart als horizonvervuiling, blijft echter altijd een persoonlijke kwestie.

Duidelijke uitleg over wat windenergie is en wat het betekent voor Nederland en voor jou, vind je op RVO, Milieucentraal en Natuur en Milieu.