Drukte op het energienetwerk

Hoe het elektriciteitsnetwerk werkt

Je kunt het elektriciteitsnetwerk vergelijken met het wegennet. Daarbij kun je het hoogspanningsnet zien als de snelweg, het middenspanningsnet als de provinciale weg en het laagspanningsnet als lokale wegen. Het hoogspanningsnet vervoert elektriciteit vanaf de bron, bijvoorbeeld een zonnepark of een gascentrale. Het laagspanningsnet levert energie aan woningen en bedrijven. Het middenspanningsnet is de schakel tussen die twee. 

Als zonne- en windparken veel elektriciteit opwekken, ontstaat drukte op het hoog- en middenspanningsnet. Daar kan file ontstaan. Net als bij een file lost het probleem zich ook weer op. Maar om terugkerende problemen te voorkomen, moet de netbeheerder wel het elektriciteitsnet uitbreiden, en dit zijn meerjarige trajecten. 

Met de komst van zonne- en windparken is het aanbod van energie veranderd. Maar ook de vraag naar elektriciteit is veranderd: die is sterk gegroeid. Soms is het aanbod hoog, soms is de vraag hoog. Die momenten zijn niet altijd goed op elkaar afgestemd.

Voor inwoners

Drukte op het hoog- en middenspanningsnet

Daar merkt u voorlopig niets van. Woningen zijn aangesloten op het laagspanningsnet, en dat werkt nog net zoals altijd. Ook als er drukte is op het hoogspanningsnet. Vergelijk het met de straten in de wijk. Daar merkt u ook niet zo snel dat er op de snelweg een file staat.

Zonnepanelen plaatsen op het dak van uw woning

Ja, dat is een goed plan, doen! Het is goed voor het klimaat en een slimme investering voor uzelf. Er is nog steeds veel behoefte aan duurzame energie in Nederland, zodat we het gasverbruik kunnen verminderen.

Energie terugleveren aan het net met zonnepanelen nog steeds mogelijk

U kunt nog steeds energie terugleveren aan het net. Die teruglevering verloopt via het laagspanningsnet. Op het laagspanningsnet speelt soms het probleem dat de kabels niet gemaakt zijn om op grote schaal energie te ontvangen, want tientallen jaren geleden gebeurde dit nog niet. Als er slechts enkele huizen zijn met zonnepanelen, is dat geen probleem. Maar nu er steeds meer huishoudens met zonnepanelen bijkomen, hebben de laagspanningskabels soms last van overbelasting. 

Dat gaat meestal om korte periodes, bijvoorbeeld op een stralende junidag tussen 12.00 en 14.00 uur. Want niet alleen uw eigen zonnepanelen wekken dan maximaal op, maar ook die van uw buren. Als de spanning in de kabels hoog oploopt, kan de omvormer van uw zonnepanelen even afschakelen. Dat is een beveiliging in de omvormer zelf, om schade te voorkomen. De omvormer schakelt meestal vanzelf weer aan. In de tijd dat de omvormer is afgeschakeld, kunt u geen elektriciteit terugleveren.

De kans dat uw omvormer afschakelt in uw wijk

Dat is moeilijk te zeggen. De postcodechecker van Liander geeft een schatting. Die is gemaakt op basis van eerdere meldingen. Meld het zelf ook als uw omvormer afschakelt, dat helpt om een goed beeld te krijgen. Dat kan via de storingsdienst van Liander op 0800-9009.

De situatie nu zegt niet zoveel over de toekomst. Als er veel zonnepanelen in de wijk bijkomen, kan het zijn dat omvormers afschakelen waar ze dat eerder niet deden. Ook kan het probleem juist worden opgelost, als het laagspanningsnet in de wijk is uitgebreid. Liander werkt overal in de regio aan het verzwaren van kabels en bijbouwen van transformatorhuisjes.

Terugverdientijd van uw zonnepanelen

Zonnepanelen zijn in eerste instantie een besparing op uw eigen energierekening. De terugverdientijd hangt van veel factoren af, zoals de aanschafkosten, de hoeveelheid energie die u bespaart en de energieprijs. Naast de besparing kunt u ook iets verdienen met teruglevering, als u meer energie opwekt dan u nodig hebt. Voor de meeste huishoudens is dit geen heel groot bedrag. Omdat afschakelen van de omvormer steeds maar voor korte periodes is, maakt het voor de meeste huishoudens geen groot verschil in de terugverdientijd. Vanaf 2025 wordt de salderingsregeling afgebouwd. Dit is de regeling die het mogelijk maakt om stroom tegen markttarieven terug te leveren aan het net.

Voorkomen van overbelasting van het elektriciteitsnetwerk in de wijk

Het beste is om energie te gebruiken als er ook veel energie wordt opgewekt. Midden op een zonnige dag is een ideaal moment om een was te draaien of om uw elektrische auto op te laden. Als we dat met z’n allen doen, voorkomen we dat er problemen op het laagspanningsnet ontstaan.

Niet zonder elektriciteit door drukte op het elektriciteitsnetwerk

De levering van energie verloopt nog precies zoals u altijd gewend bent. Als er veel elektrische auto’s en apparaten bijkomen, zou er ook op het laagspanningsnet filevorming kunnen ontstaan. Anders dan op de snelweg voorkomt de netbeheerder deze storing op het elektriciteitsnet door de toegang tot het net (tijdelijk) te sluiten voor nieuwe of uitbreidende verbruikers. Die afsluiting blijft bestaan totdat er extra kabels en transformatorhuisjes geplaatst zijn om het elektriciteitsnet te verzwaren. Zo blijven huishoudens zeker van levering.

Voor bedrijven

Filevorming in Velsen op het hoog- en middenspanningsnet

Sinds 18 oktober 2023 is er filevorming op het hoog- en middenspanningsnet in Velsen. Hoe de actuele situatie is, is te zien op deze kaart van netbeheer Nederland. Het wordt steeds drukker op het hoog- en middenspanningsnet in de IJmond, net als in de rest van het land. Zowel het aanbod als de vraag naar elektriciteit neemt toe, waarbij de pieken van het aanbod niet goed aansluiten bij de pieken in de vraag. Grootverbruikers kunnen daarom geen aanvraag meer doen voor een aansluiting of hun aansluiting uitbreiden. Meer informatie staat op de website van Liander. 

Zonnepanelen plaatsen op het dak van uw bedrijf

Het is nog steeds een goed idee om zonnepanelen te plaatsen. Terugleveren van stroom kan zonder problemen. Het is daarbij slim om de energie die u opwekt zoveel mogelijk zelf te gebruiken, achter de meter. Stem uw bedrijfsprocessen, als dat mogelijk is, af op de opwek van energie. 

Een goed voorbeeld is hoe sommige koelhuizen werken. Zonne-energie wordt op het meest gunstige moment direct omgezet in koelte. Dat is mogelijk omdat de temperatuur in het koelhuis een bepaalde bandbreedte mag hebben. Als de zonnepanelen veel stroom opwekken, wordt er gekoeld tot de laagste temperatuur van de bandbreedte is bereikt. Bij weinig zonne-energie hoeft er pas gekoeld te worden als de hoogste temperatuur van de bandbreedte is bereikt. Het koelhuis fungeert zo als een soort accu, waarin zonne-energie als koude is opgeslagen. Dat is óók slim voor de portemonnee, want u verbruikt dan meer als de energieprijs laag is, en minder als de prijs hoog is.

Opwek en verbruik van energie goed op elkaar afstemmen

Een optimale afstemming is makkelijker te realiseren als ondernemers met elkaar samenwerken. Dat kan via GreenBiz Energy. GreenBiz IJmond heeft op zeven bedrijventerreinen Lokale Energie Markten opgezet. Als uw zonnepanelen meer energie opwekken dan u zelf nodig hebt, gaat het surplus naar een collega-ondernemer op hetzelfde bedrijventerrein, die juist meer stroom nodig heeft. En omgekeerd geldt natuurlijk dat als u meer stroom nodig hebt dan u opwekt, u het surplus van een collega-ondernemer afneemt. Het elektriciteitsnetwerk wordt op deze manier zo min mogelijk belast, uw bedrijf verduurzaamt én u houdt uw energierekening binnen de perken.

Heeft u een dak op uw bedrijf buiten 1 van de 7 bedrijventerreinen? Ook dan kunt u de samenwerking opzoeken. Als u de stroom niet zelf wilt benutten, is uw dak misschien geschikt als collectief zonnestroomdak voor Energiek Velsen.

Productie uitbreiden zonder grotere netaansluiting

Begin met een goede inventarisatie van uw energieverbruik. Is het mogelijk om te minderen? Kunt u bedrijfsprocessen zo instellen dat u energie verbruikt als het aanbod groot is? Kunt u met andere ondernemers samenwerken? En zo niet, kunt u dan misschien zelf energie opslaan? Soms kan slim omgaan met energie zoveel verschil maken, dat een grotere netaansluiting niet eens nodig is. Vraag advies aan Greenbiz IJmond.

Wat de netbeheerder doet

Liander werkt aan uitbreiding van het elektriciteitsnet in de regio. Uitbreidingstrajecten kosten echter veel tijd. In fases zal vanaf 2025 de capaciteit in de IJmond pas toenemen.

Verwachting voor de toekomst

GreenBiz IJmond is bezig om een routekaart op te stellen voor een CO2-neutrale IJmond. De routekaart zorgt er onder meer voor dat vraag en aanbod van energie in de regio voor iedereen inzichtelijk is. 

Heeft u een MKB, laat dan vooral weten welke plannen u hebt om uw bedrijf CO2-neutraal te maken en welke infrastructuur u hiervoor nodig denkt te hebben. U kunt dan ook aangeven welke hulp u nodig denkt te hebben van GreenBiz IJmond, de gemeente of collega-ondernemers. Neem contact op met GreenBiz IJmond.