Duurzaam verhaal Niek: 'Groen moet je doen!'

“Groen moet je doen!” is het motto van Niek. En dus is hij veel met zijn leerlingen buiten te vinden, om direct in de praktijk te leren. Alle eersteklassers van de praktijkschool krijgen groenonderwijs, daarna is het een keuzerichting. De school had altijd al een schooltuin, waar zich veel lessen van Niek afspelen. Toen hij hoorde dat scholen werden opgeroepen om hun pleinen te vergroenen - een initiatief van het natuur- en milieueducatiecentrum Pieter Vermeulen Museum – zag hij direct de mogelijkheden. Ook de directie was positief. Het Tender College diende dan ook als pilotschool.

Microklimaat

Als een school een groener plein wil, is meestal de hulp nodig van een ontwerper en hovenier. Niek, met zijn veertig jaar ervaring in het vak, kon zelf die rollen op zich nemen.

De grootste blikvanger die tijdens de pilot tot stand is gekomen, is een wadi. Dit is een soort waterberging. Er wordt regenwater van het dak heengeleid, zodat het niet in de riolering terechtkomt maar langzaam in de grond zakt. “We hebben een kuil gemaakt waar verschillende laagtes in zijn aangebracht”, legt Niek uit. “Omdat het water langzaam in de grond zakt, ontstaat er een eigen, nat microklimaat. Van de uitgekomen grond maken we een heuvel, waar het juist weer wat droger is. We gaan niet te veel aanplanten, maar kijken wat er spontaan komt aanwaaien. De leerlingen ontdekken zo welke planten hier van nature voorkomen, en welke insecten daar vervolgens op afkomen. Zo leren ze tegelijk dat onkruid niet altijd slecht is.”

Koolmees en pimpelmees

Het project biedt veel aanknopingspunten voor lessen over groenonderhoud én over natuur. Maar eigenlijk grijpt Niek alles aan om de leerlingen basiskennis over hun natuurlijke leefomgeving bij te brengen. Bijvoorbeeld door ze een boekje te laten maken met veelvoorkomende vogelsoorten. “Ik vind het toch een stukje algemene ontwikkeling om het verschil te kennen tussen een koolmees en een pimpelmees.”

Of de leerlingen daardoor natuur ook meer gaan waarderen, durft hij niet zo stellig te zeggen. “Jongeren van een jaar of vijftien staan heus niet meteen te klappen als je voorstelt een vogelboekje te maken, maar hopelijk werkt het onbewust door voor later.”

Waardering voor groen

Veel leerlingen van Niek vinden het leuk om buiten aan de slag te zijn. Toch gaan er niet veel door in het vak, en daar raakt zijn enthousiaste betoog een diepere kern: “Werken in het groen heeft weinig status. Dat krijgen de leerlingen mee. Ze merken dat iemand die in een mooi pak op kantoor zit, hoger wordt gewaardeerd. Dat willen ze ook. Terwijl er in het groen prima geld is te verdienen. De waardering voor mensen die buiten werken mag wel wat omhoog in de samenleving.”

Dat begint met meer waardering voor een groene omgeving. Niek heeft in zijn lange loopbaan gezien hoe betegelde tuinen steeds meer opkwamen. Ook merkt hij dat groen bij gemeenten vaak een sluitpost is. “Tegelijkertijd weet je dat mensen zich goed voelen met groen om zich heen. Ik ben dan ook blij dat de tendens nu weer wordt gekeerd en er meer aandacht is voor bijvoorbeeld groene tuinen en bermen met bijenplanten.”

Tips

• Duurzaamheid is ook: zuinig met je spullen omgaan. Ik maak gereedschap altijd zorgvuldig schoon, zodat het langer meegaat. De leerlingen nemen dat over.
• In de schooltuin leren leerlingen over groenteteelt. Dan zie je vervolgens sperziebonen uit Egypte en appels uit Nieuw-Zeeland in de supermarkt liggen… Ik zou mensen willen oproepen om lokale producten te kopen, volgens de seizoenen.
• Voor een groen schoolplein is het belangrijk om de continuïteit van het onderhoud goed te borgen. Dit kan door een leraar die de verantwoordelijkheid op zich neemt, of door een groep vrijwillige ouders. Let er dan wel op dat er steeds nieuwe ouders enthousiast worden gemaakt, zodat het niet stilvalt als de kinderen van de eerste groep van school gaan.