Monumenten Velsen-Noord
Velsen-Noord is evenals Nieuw IJmuiden met de aanleg van het Noordzeekanaal vanaf 1865 ontstaan. Opmerkelijk aan de stedenbouwkundige planning van het gemeentedeel Velsen-Noord is de rol van de industrie als bouwheer.
Veel van de woningbouw in de jaren ’20 en ’30 gebeurt in opdracht van de Hoogovens (tegenwoordig Tata Steel). En ook na de oorlog was de Hoogovens regelmatig initiator van nieuwbouw.
De bebouwing van Velsen-Noord is grotendeels naoorlogs. Architectuur uit de 19de eeuw is nauwelijks te vinden. Op de grens met Beverwijk staat villa Beecksangh, een classicistische 19de-eeuwse villa met Empire-stijlkenmerken. Aan de Grote Hout- of Koningsweg staan 19de-eeuwse dubbele baanwachterswoningen, gedecoreerd met de voor deze architectuur karakteristieke keperbogen van gele baksteen.
De 20ste-eeuwse bebouwing van voor de Tweede Wereldoorlog is in Velsen-Noord veelal uit de jaren ’20 en ’30. Eerdere bebouwing is alleen nog te vinden aan de oude, al voor de kanaalaanleg bestaande wegen zoals de Wijkerstraatweg en de Grote Hout- of Koningsweg. In alle gevallen gaat het om betrekkelijk rijk gedecoreerde, in hoofdvorm en vaak ook in detaillering op de 19de-eeuwse woningbouw geënte architectuur. Anders dan bijvoorbeeld IJmuiden is de architectuur uit de jaren ’20 en ’30 uit de vorige eeuw in Velsen-Noord betrekkelijk rijk. Mogelijk hangt dit samen met de gemeentelijke intentie om juist in Velsen-Noord een fraaie woongemeenschap te realiseren. Een voorbeeld hiervan is het rijtje arbeiderswoningen van architect Bartels aan de Wijkerstraatweg.
Ook de architectuur uit de wederopbouw onderscheidt zich kwalitatief van de bebouwing uit dezelfde periode in de andere gemeentedelen. Dit is onder andere te zien bij de drie woningen aan de Wijkerstraatweg 84-88, die architect Romke de Vries ontwierp voor de Melkinrichting. De woningen onderscheiden zich door de licht modernistische invloeden in het ontwerp (grote doorlopende glaspartijen) en de zorgvuldige detaillering.
Ook veel latere ontwerpen in Velsen-Noord onderscheiden zich door hun kwaliteit. Het grootste naoorlogse bouwproject in het gemeentedeel, het Administratiekantoor van de Hoogovens, is één van de fraaiere naoorlogse ontwerpen van architect Dudok.
De kwaliteit van veel voor- en naoorlogse architectuur ten spijt wordt Velsen-Noord van alle Velsense gemeentedelen het minst gewaardeerd als woongebied. Dan hangt niet alleen samen met de geïsoleerde ligging, maar ook met het feit dat architectonische kwaliteit alleen niet opweegt tegen een uitzicht dat wordt gedomineerd door schoorstenen, loodsen en hoogovens.
Overzicht monumenten
- Beecksanghlaan 36
- Grote Hout- of Koningsweg 126
- Grote Hout- of Koningsweg 128
- Grote Hout- of Koningsweg 130
- Grote Hout- of Koningsweg 132
- Grote Hout- of Koningsweg 185
- Grote Hout- of Koningsweg 187
- Grote Hout- of Koningsweg 189
- Wenckebachstraat 1
- Wijkermeerweg 5A
- Wijkerstraatweg 55
- Wijkerstraatweg 84, 86 en 88
- Wijkerstraatweg 166
- Wijkerstraatweg 168
- Wijkerstraatweg 170
- Wijkerstraatweg 172
- Wijkerstraatweg 174
- Wijkerstraatweg ongenummerd
Meer informatie
Wilt u meer weten of heeft u vragen over een monument? Stuur dan een e-mail naar monumenten@velsen.nl en vermeld daarbij het adres en de woonkern. U ontvangt dan meer uitleg over het monument.