Tussenrapportage van formateur Bram Diepstraten

Velsen, 7 juni 2022 

Verkennende gesprekken

Samen met Sander Smeets heb ik vorige week verkennende gesprekken gevoerd met de afzonderlijke raadsfracties die aangaven plaats te willen nemen in een nieuw college en een wethouderskandidaat te hebben voor het te vormen college: Velsen Lokaal, D66 Velsen, VVD, GroenLinks, PvdA, LGV en CDA. Vanuit het kader van het raadsakkoord en het voorlopig raadprogramma zijn de gesprekken gevoerd aan de hand van een leidraad met drie blokken: 

1. De raad in stelling brengen

Een collegeteam dat de raad helpt en ondersteunt om richting te bepalen, door keuzes en alternatieven voor te leggen. Dit betekent goed opdrachtnemerschap, en vergt ook goed opdrachtgeverschap van de raad.

2. Het college als coherent en effectief instrument van de raad

Wethouders dragen bij aan teamvorming en eensgezindheid binnen het college, en werken aan persoonlijke en collectieve groei en ontwikkeling. (Zelf)reflectie en leren horen daarbij. Het college is opdrachtnemer van de raad en daarmee uitvoerder van het inhoudelijke raadsprogramma. Het college is daardoor minder politiek aan het bedrijven.

3. De aanpak van het inhoudelijke raadsprogramma

Het college gaat aan de slag met de onderwerpen uit het raadsprogramma. Op de meer concrete punten kan het college meteen aan de slag, en bijvoorbeeld snel de raad in positie brengen om richting te bepalen met keuzeopties. En op minder concrete punten door enkele scenario’s te schetsen en alternatieven aan de raad voor te leggen. Zo kan het college de raad in positie brengen om in een vroegtijdig stadium richting te bepalen.

Profielschets

Wat betreft de wethouderskandidaten van de fracties hebben we specifiek gekeken naar de gevraagde competenties van de door de raad vastgestelde profielschets: bestuurlijke, management- en vakinhoudelijke vaardigheden. Daarnaast zijn onderhandelingsvaardigheden en politiek inzicht belangrijke competenties. De competenties zijn nodig om goed te kunnen functioneren in het politieke, bestuurlijke, ambtelijke en publieke speelveld. Een wethouder moet voortdurend en gelijktijdig kunnen schaken op deze vier velden. Ook is draagvlak in de raad belangrijk voor een wethouder, net als binding van de wethouder met Velsen.

Het wethoudersprofiel beschrijft de volgende vaardigheden: (Politiek-bestuurlijke) sensitiviteit en representativiteit, communicatieve vaardigheden, samenwerken, resultaatgerichtheid, leiderschap, betrokkenheid, onderhandelen, inlevingsvermogen, sturend vermogen en reflectievermogen.

Conclusie op basis van verkennende gesprekken

We hebben naar onze mening zeven goede, open, constructieve en inspirerende gesprekken gehad met de raadsfracties en kandidaat-wethouders.

Op basis daarvan stonden we voor de uitdaging een afweging en een uiteindelijke keuze te maken. Dat is gelukt. We hebben ruim de tijd genomen voor een zorgvuldige afweging en keuze. Allereerst kwamen we tot de hoofdconclusie dat de uitgangspunten een college van 5 wethouders en van 5 verschillende partijen rechtvaardigen.

Wij menen dat we met de kandidaten van Velsen Lokaal, D66 Velsen, VVD, GroenLinks en PvdA elkaar het beste aanvullen en het juiste collegeteam kunnen vormen om op een goede manier invulling te geven aan het raadsakkoord en het raadsprogramma. Dit betekent dat het beoogd college zal bestaan uit Bram Diepstraten, Sander Smeets, Jeroen Verwoort, Sebastian Dinjens en Marianne Steijn.

Bij het maken van deze keuze hebben we gekeken naar de individuele competenties en kwaliteiten van de kandidaten maar juist ook naar die van het te vormen collegeteam als geheel. Iedere kandidaat, inclusief ikzelf, heeft naast kwaliteiten ook ontwikkelpunten. De ontwikkelpunten zullen we als team uitwerken en vertrouwelijk delen met de nog te vormen klankbordcommissie vanuit de raad en kan een basis zijn voor de klankbordgesprekken met de wethouders. Met deze ontwikkelpunten gaan we individueel en als team aan de slag. De competenties en kwaliteiten zullen ook een rol spelen bij de portefeuilleverdeling.

Het vervolg: set van college-uitvoeringsafspraken

De wethouderskandidaten gaan nu in gesprek om afspraken te maken over de werkwijze en portefeuilleverdeling. De burgemeester wordt ook bij dat proces betrokken. De raad heeft met het raadsakkoord en voorlopige raadsprogramma het ‘wat’ aangegeven. Hoe willen we als nieuw college – de opdrachtnemer – met deze inhoudelijke opgaven aan de slag gaan? Hoe kunnen we de raad zodanig in stelling brengen om richting te bepalen? Dat vraagt om een minder politiek en minder sturend college, maar vergt ook een sturende raad die deze rol ook pakt en durft te pakken. In de set van college-uitvoeringsafspraken verwoorden we ook wat we als opdrachtnemer vragen en verwachten van de raad als opdrachtgever.

Van raadsakkoord en -programma naar college-uitvoeringsprogramma

In de set van college-uitvoeringsafspraken beschrijven we dus hoe we het raadsprogramma aan willen pakken en tot uitvoering willen brengen. Het zal bouwstenen bevatten die we gebruiken om – na de zomer – een college-uitvoeringsprogramma te maken. Bovendien zal het ook bouwstenen opleveren die benut kunnen worden voor het uitwerken van het voorlopige raadsprogramma richting september. Op hun beurt zijn raadsprogramma en college-uitvoeringsprogramma input voor het kleuren van de begroting in het najaar. In onderstaande figuur staat een schematisch weergave van het proces raadsakkoord tot collegevorming en kleuren van de begroting.

Volgende fase: verdieping

Ik verwacht dat we zo’n twee weken nodig hebben om de set van college-uitvoeringsafspraken uit te werken en de portefeuilleverdeling rond te krijgen. Dit betekent dat het nieuwe college op 29 juni aanstaande in de gemeenteraad geïnstalleerd kan worden.

Lees ook de aanbiedingsbrief gericht aan de gemeenteraad over de tussenrapportage formatie.