Grootschalig opwekken van duurzame energie
We gaan duurzamer wonen, werken en leven. De Nederlandse regering heeft afgesproken dat alle energie in Nederland in 2050 duurzaam is. Ons elektriciteitsverbruik neemt de komende jaren enorm toe omdat we elektrisch gaan koken, rijden en in sommige gevallen ook elektrisch gaan verwarmen. Er moet dus veel meer energie duurzaam worden opgewekt.
In heel Nederland wordt hierover nagedacht. Dit proces heet de Regionale Energie Strategie (RES). Ook in de regio IJmond & Zuid-Kennemerland zijn scenario’s gemaakt. Samen met maatschappelijke organisaties, georganiseerde inwoners, belanghebbenden en gemeentes is gekeken welke gebieden in deze regio kans bieden voor grootschalige energieopwekking uit vooral zon en wind.
- Wilt u meer weten over de RES? Kijk dan op Energieregio Noord-Holland-Zuid.
- Zie dit filmpje voor een uitleg over de RES: Energie opwekken in de Noord-Holland-Zuid (RES).
Veelgestelde vragen over het grootschalig opwekken van duurzame energie
Waarom is het nodig om veel elektriciteit op te wekken in de IJmond?
Nederland gaat stoppen met fossiele brandstoffen zoals gas en kolen, omdat het gebruik daarvan schadelijk is voor de wereld en voor onze eigen leefomgeving. Dit hebben we in 2019 vastgelegd in het Klimaatakkoord. Maar dan hebben we wel op grote schaal andere vormen van energie uit hernieuwbare bronnen nodig. De overstap van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen noemen we de energietransitie. Alle gemeentes in Nederland hebben afgesproken om hieraan mee te werken, want alleen als elke regio zich inzet, kunnen we overgaan naar 100% schone energie. In de IJmond werken we hier natuurlijk graag aan mee. Wij zijn als deelregio IJmond & Zuid-Kennemerland onderdeel van de energieregio Noord-Holland-Zuid. Ook Amstelland, Amsterdam, Gooi en Vechtstreek, Haarlemmermeer en Zaanstreek/Waterland behoren tot onze energieregio. Samen hebben we afspraken vastgelegd in een Regionale Energie Strategie (RES).
Wat is grootschalig energie opwekken?
Iedereen kan zelf energie opwekken, bijvoorbeeld door zonnepanelen op het dak te leggen. Dat is kleinschalig; genoeg voor een huishouden of voor je eigen bedrijf. Als je heel veel energie uit hernieuwbare bronnen tegelijk opwekt, noem je dat grootschalige opwek. Dat kan de opwek van elektriciteit zijn (bijvoorbeeld uit de zon), of de opwek van warmte (bijvoorbeeld uit de bodem). Nu gaan we in op vragen over de opwek van elektriciteit.
De allergrootste elektriciteitsprojecten die we in Nederland hebben, zijn windparken op zee. Daarnaast wekken we grootschalig elektriciteit op via:
- windparken op land;
- zonneparken (waarbij zonnepanelen op de grond staan);
- zonnepanelen langs autowegen;
- zonnepanelen boven parkeerterreinen;
- zonnepanelen op grote daken (bijvoorbeeld het dak van een bedrijvengebouw of sporthal).
Al deze methodes hebben we nodig om voldoende energie op te wekken voor onze behoefte en te kunnen afstappen van fossiele brandstoffen.
Waarom grootschalig elektriciteit opwekken op land, als er al windparken op zee zijn?
Nederland bouwt enkele grote windparken op zee. Al die windparken samen moeten volgens het Klimaatakkoord in 2030 een capaciteit hebben van 11.000 MW. Dat is 40% van het huidige elektriciteitsverbruik in Nederland.
Windenergie op zee gaat dus veel elektriciteit leveren, maar het is niet genoeg om heel Nederland van duurzame energie te voorzien. Nog meer elektriciteit uit windparken op zee halen is niet realistisch, want het is kostbaar en ingewikkeld om deze parken te bouwen. Daarom is ook grootschalige opwek op land nodig.
Hoeveel elektriciteit willen we duurzaam opwekken in de IJmond?
In het Klimaatakkoord heeft Nederland afgesproken om in 2030 35 TWh aan hernieuwbare energie op land op te wekken. In de regio Noord-Holland-Zuid gaat het om 2,7 TWh. Dat is een grote uitdaging. Daarom vinden we grote projecten ook zo belangrijk en hebben we daar zoekgebieden voor aangewezen. Met alleen zonnepanelen op daken van woningen redden we deze aantallen niet.
Loopt het elektriciteitsnetwerk niet vast als er zulke grote projecten worden opgezet?
Het wordt steeds drukker op het elektriciteitsnetwerk van Nederland. Dat geldt ook voor de IJmond. Zowel het aanbod van als de vraag naar elektriciteit neemt toe, waarbij de pieken van het aanbod niet goed aansluiten bij de pieken in de vraag. Daardoor hoor je soms in het nieuws dat er voor nieuwe aansluitingen een wachtlijst geldt. Maar grootschalige elektriciteitsprojecten hebben een doorlooptijd van meerdere jaren, waardoor netbeheerders zich goed kunnen voorbereiden.
Netbeheerders werken aan verzwaring van het elektriciteitsnetwerk. Zo kunnen zij op termijn voorkomen dat het elektriciteitsnetwerk vastloopt. In Noord-Holland wil TenneT een nieuw hoogspanningsnet (380 KV) aanleggen.
Daarnaast zijn grote energieverbruikers bezig om pieken in hun vraag aan te laten sluiten bij pieken in het aanbod. Een andere oplossing die in de toekomst een grotere rol gaat spelen, is de mogelijkheid om elektriciteitsoverschotten op te slaan op grote batterijen. Al die oplossingen voorkomen overbelasting van het elektriciteitsnet.
Kan ik met mijn eigen zonnepanelen nog wel energie terugleveren, als er in de buurt grootschalige opwek komt?
Ja, je kunt nog steeds energie terugleveren aan het net. Die teruglevering verloopt via het laagspanningsnet. De zonne-energie uit grootschalige projecten komt terecht in het midden- of hoogspanningsnet. Dat zijn twee verschillende stromen, vergelijkbaar met snelwegen en lokale wegen.
Kunnen we in de IJmond van andere energie gebruikmaken dan zon en wind?
Naast elektriciteit uit zon en wind kun je ook warmte opwekken. Bijvoorbeeld uit de bodem (geothermie) en uit restwarmte vanuit de industrie. Op kleinere schaal zijn er meerdere initiatieven in onze regio: er wordt energie opgewekt vanuit het riool, zoals in het duurzame verhaal van Marc; uit water, zoals in het duurzame verhaal van Johan, en zelfs uit compost, zoals het plan is voor het duurzaam bouwen en boeren op het Landgoed Rorik in Beverwijk. In Heemskerk zijn er plannen om gebruik te maken van geothermie. Al deze manieren om warmte op te wekken, kunnen we op nog meer plaatsen gaan uitvoeren, en ook op grotere schaal.